قوانین و مقررات

ضوابط صدور پروانه بهره برداري از كشتارگاه صنعتي

صدور پروانه بهره برداري جهت كارخانجات خوراك دام، سردخانه ها، مجتمع هاي كشتارگاهي و كشتارگاهها، با هماهنگي اداره كل صنايع و سازمان جهادسازندگي استان و واحدهاي ذيربط صورت مي گيرد. در كليه موارد مذكور، صدور مجوز بهداشتي برابر قانون سازمان دامپزشكي انجام خواهد شد و بدون مجوز بهداشتي، امكان راه اندازي و بهره برداري از واحدهاي نام برده ميسر نيست.

تأسيسات و تجهيزات

برخي از تاسيسات و تجهيزات ضروري و مورد نيازي که بايستي در هنگام احداث يک دامداري يا کشتارگاه مدنظر قرار گرفته و جهت ساخت آنها اقدام گردد به شرح ذيل مي باشند:

قسمت معدوم کردن ضايعات

به منظور معدوم كردن تلفات و ضايعات در كليه واحدهاي دامداري، كارخانجات جوجه كشي و كشتارگاهها، بايد نسبت به حفر چاه تلفات، نصب كوره لاشه سوز، دفن يا تحويل آنها به مراكز تبديل ضايعات با رعايت كليه شرايط بهداشتي اقدام شود.
تبصره: در هر صورت كليه واحدهاي دامداري، كارخانجات يا كشتارگاهها بايد نسبت به تبديل، محو يا دفن تلفات و ضايعات خود، به نوعي كه باعث شيوع بيماري يا انتشار آلودگي نشود، اقدام كنند.

بخش تصفيه فاضلاب

تصفيه فاضلاب دامداريها و كارخانجات بر حسب مورد، داراي ضوابط مشروحه زير خواهد بود:

* در نقاطي كه آبهاي تحت الارضي پائين باشد و در اطراف گاوداري، زمين كشاورزي وجود داشته باشد، گاوداري بايد داراي سيستم جمع آوري فاضلاب از سالن شيردوشي، محل پرورش گوساله و زايشگاه باشد و فاضلاب مزبور، جهت كاهش بار آلودگي و رسوب مواد معلق به حوضچه ترسيب هدايت شود و پس از رسوب گيري در حوضچه هاي مزبور، به زمينهاي كشاورزي جاري گردد.

* در گاوداريهايي كه آبهاي تحت الارضي پايين باشد و در اطراف گاوداري زمين كشاورزي وجود نداشته باشد، فاضلاب بايد پس از عبور از حوضچه هاي ترسيب، به چاه فاضلاب هدايت شود.

* در نقاطي كه آبهاي تحت الارضي بالا باشد و در اطراف گاوداري زمين كشاورزي وجود داشته باشد، فاضلاب بايد به حوضچه هاي ترسيب هدايت شود و پس از 24 ساعت توقف در حوضچه هاي مزبور، همراه با آبهاي كشاورزي در زمينهاي زراعتي جاري گردد.

* در نقاطي كه آبهاي تحت الارضي بالا باشد و در اطراف گاوداري زمين كشاورزي وجود نداشته باشد، فاضلاب بايد به حوضچه هاي ترسيب هدايت و پس از 24 ساعت توقف، توسط دستگاه تخليه به محل مناسب ديگري حمل شود.

* در خصوص گاوداريهاي كوچك و ساير دامداريها و كارخانجات جوجه كشي و ميادين دام، بسته به شرايط جغرافيايي و اقليمي و نوع دام و شيوهُ بهره برداري، فضولات بايد به نوعي جمع آوري و خارج شوند، كه باعث آلودگي واحد يا محيط زيست اطراف نگردند.

* فاضلاب كشتارگاهها، بايد پس از تصفيه كامل حياتي و توليدي، در زمينهاي كشاورزي يا چاه فاضلاب، برحسب امكانات جاري شود.

* تخليه فاضلاب كليه دامداريها، كارخانجات و كشتارگاهها به رودخانه، آب بندان، دريا و درياچه ممنوع مي باشد. در مواقع اضطراري، با نظر موافق كارشناسي محيط زيست بلامانع است.

لوازم و وسايل

**  کليه دامداريها بايد ، مجهز به تأسيسات و لوازم و وسابل مخصوص ضدعفوني، سمپاشي و همچنين، مجهز به وسايل ايمني باشند.

** كاركنان دامداريها بر حسب وظيفه بايد، مجهز به كلاه، لباس كار و چكمه باشند و ساير وسايل بهداشتي و ايمني براي آنان در واحد مهيا باشد.

به منظور استحصال بهداشتي و اقتصادي گوشت و استفاده صحيح از فرآورده هاي دامي و عرضه اصولي آنها به

مراكز مصرف، تدوين نظام اجرائي مشخصي جهت كشتارگاههاي صنعتي و تأسيس مجتمع هاي كشتارگاهي ضروري

است.

ضوابط فني

1. از نظر موقعيت محل، كشتارگاه بايد در محلي احداث شود، كه از نظر راههاي ارتباطي به آساني بتوان

دامهاي كشتاري را به آن محل حمل كرد.

2.  كشتارگاه بايد، در محيطي احداث شود كه امكان دسترسي به آب سالم و بهداشتي وجود داشته باشد. ضمناً

محل احداث كشتارگاه بايد، دور از مراكز آلوده كننده، از قبيل: محل نگهداري يا دفع زباله و فضولات حيواني

باشد.

3.  كشتارگاه بايد، به سيستم فاضلاب، مطابق معيارهاي استاندارد مجهز باشد
4.  آب مصرفي كشتارگاه بايد، منطبق با ويژگيهاي آب آشاميدني كشور و از نظر بهداشتي مورد تائيد مراجع

ذيصلاح باشد. جهت ذخيره سازي آب، وجود منابع هوايي الزامي است.

5. براي توليد بخار، انجماد و عمليات آتش نشاني مي توان، از آب غيرقابل شرب نيز استفاده كرد، مشروط بر

اينكه لوله كشي آن، به صورت مجزا و علامت گذاري شده باشد.

6. كشتارگاه بايد داراي برق سه فاز صنعتي باشد و در سالن آن روشنايي به حد كافي وجود داشته باشد.
7. وسايل و ابزار كار بايد ضد رنگ و به آساني قابل تميز شدن باشند.
8.  سقف سالنها بايد نسبت به حرارت و رطوبت عايق باشد.
9. ديوار سالنها بايد تا زير سقف سيمانكاري و با سطح صاف و غير قابل نفوذ پوشانيده شده و حتي المقدور

رنگ آنها روشن باشد.

10.  كف سالنها بايد از جنس بتن ساخته شده و حالت لغزندگي نداشته باشد.
11.  جهت گرم يا خنك كردن و تهويه سالنها، بايد تجهيزات لازم نصب شده باشد.
12.  استفاده از مس و سرب و آلياژهاي آنها در محلهائي كه امكان تماس اين مواد با گوشت و چربي وجود

دارد، مجاز نيست.

13. تجهيزات و قسمتهائي از ماشين آلات كه در تماس با گوشت و چربي هستند، بايد به گونه اي ساخته شوند

كه بتوان به سهولت آنها را از هم جدا و تميز كرد.

14.  سالن كشتارگاه بايد داراي شيبي به ميزان دو درصد به طرف آبروها باشد.
15.  وجود حمام و دوش و دستشويي به تعداد كافي در كشتارگاه ضروري است.
16. كارگران بايد داراي كارت بهداشتي باشند و در مواقع كار از روپوش مخصوص استفاده نمايند.
17.  تجهيزات و ساختمان سالنهاي كشتارگاه بايد به نحوي باشد، كه ورود پرندگان و حشرات، و جوندگان به

داخل آن امكان پذير نباشد.

18.  به منظور شستشو و ضدعفوني وسايل حمل و نقل بايد محلي در نظر گرفته شود.

آئين كار ساختمان , تجهيزات و ايمني سردخانه مواد خوراكي

 مقدمه

 آدمي از دير باز با بهره‏گيري از سرماي طبيعي براي نگهداري مواد خوراكي آشنا بوده و از آن بهره مي‏گرفته است .  با افزايش تجربه و دانش آدميان و گسترش بهره‏گيري از دانش‏ها و فنون كم كم بهره‏گيري از سرماي مصنوعي جاي خود را در صنعت نگهداري مواد خوراكي باز كرد و روز به روز بر گستره اين بهره‏گيري افزوده گشت تا جايي كه امروزه افزون بر يخچال‏هاي خانگي و سردخانه‏هاي كوچك و بزرگ شمار بسياري از وسائل ترابري مانند كاميون‏ها , واگن‏هاي راه آهن , كشتي‏ها و هواپيماها براي جابجايي مواد خوراكي داراي تجهيزات سرمازائي هستند كه مي‏توانند دماي فرآورده‏ها را به ده‏ها درجه زير صفر كاهش داده يا فرآورده‏هاي منجمد را در چنين دمايي طي هزاران فرسنگ ترابري از مراكز توليد به مراكز مصرف نگهدارند . 

 از آنجا كه هميشه و در هر زمينه بهره‏گيري بهينه از نيروي انساني , تجهيزات و سرمايه‏گذاري‏ها مستلزم رعايت موارد علمي و تجربي روز مي‏باشد براي راهنمايي كساني كه آهنگ ساختن سردخانه‏هاي تازه را داشته و يا آنهائي كه مايل به بهره برداري بهينه از سردخانه‏هاي موجود خود با انجام تغييراتي بر پايه دانش‏هاي روز هستند به تدوين اين آئين كار پرداخته شده است . 

آئين كار ساختمان , تجهيزات و ايمني سردخانه مواد خوراكي

  1.ـ هدف

 هدف از تدوين اين آيين كار تعيين ضوابط كلي مربوط به ساختمان , تجهيزات و ايمني سردخانه‏هاي ثابت مي‏باشد . 

  2.ـ دامنه كاربرد

 اين آيين كار در مورد سردخانه‏هاي ثابتي كه به منظور نگهداري مواد خوراكي با بهره‏گيري از سرماي مصنوعي ساخته مي‏شود و حجم مفيد آن بيش از 4000 متر مكعب مي‏باشد كاربرد دارد¹

  3.تعاريف و اصطلاحات

 در اين آيين كار واژه‏ها و اصطلاحات با تعاريف زير به كار برده مي‏شود :

 3 ـ 1 ـ سردخانه ثابت ـ سردخانه ثابت مجموعه‏اي است از ساختمان و تجهيزاتي كه بتواند شرايط ويژه نگهداري مواد خوراكي و فاسد شدني را عمدتأ از نظر دما و دمه نسبي و در صورت لزوم ساير شرايط مورد نياز تأمين كند .  سردخانه ثابت بر پايه محل ساختمان و نوع بهره برداري از آن ممكن است به نام‏هاي زير خوانده شود :

 3 ـ 1 ـ 1 ـ سردخانه ذخيره‏اي ـ اين سردخانه نزديك به مراكز مصرف و يا توليد ساخته مي‏شود .  تنوع كالا در آن معمولا زياد نيست و كالاي مورد نگهداري را مي‏توان نزديك به حداكثر ماندگاري ( عمر نگهداري ) توصيه شده در استانداردها و آيين كارهاي مربوطه در آن نگهداري نمود .  دفعات ورود و خروج كالا در اين نوع سردخانه كم مي‏باشد . 

 3 ـ 1 ـ 2 ـ سردخانه توزيعي ـ اين سردخانه در مراكز مصرف و يا نزديك به آن قرار دارد تنوع كالا و دفعات ورود و خروج كالا در آن زياد است . 

 3 ـ 1 ـ 3 ـ سردخانه مبادي ورودي ـ اين سردخانه در نقاط گمركي و مبادي ورودي كشور ساخته مي‏شود مدت نگهداري كالا در آن كوتاه است و ورود و خروج كالا در آن معمولا در بسته‏هاي بزرگ صورت مي‏گيرد . 

 3 ـ 1 ـ 4 ـ سردخانه توليدي ـ اين سردخانه در نقاط توليد يا تبديل محصولات كشاورزي و مواد خوراكي و توليد فرآورده‏هاي جنبي آن‏ها طراحي و ساخته مي‏شود . 

 3 ـ 2 ـ حجم مفيد نگهداري ـ به آيين كار شماره 3589 ايران ( محاسبه ظرفيت وزني سالن‏هاي نگهداري سردخانه مواد خوراكي ) مراجعه شود . 

 3 ـ 3 ـ دما و دمه نسبي ـ به آيين كار شماره 2199 ( شرايط فيزيكي نگهداري ميوه و سبزيجات در سردخانه و روش اندازه‏گيري آن‏ها ) و آيين كار شماره 3038 ايران ( اندازه‏گيري دماي مواد خوراكي منجمد ) مراجعه شود . 

 3 ـ 4 ـ طرح ساختمان سردخانه ـ عبارت است از نقشه بناهاي مورد نظر با توجه به كليه ارتباطات لازم بين بناهاي مختلف , ابعاد , موقعيت زمين , نوع و ويژگي‏هاي مصالح مورد استفاده . 

 3 ـ 5 ـ روش چيدن ـ به آيين كار شماره 3399 ايران ( روش چيدن كالا در سردخانه مواد خوراكي ) مراجعه شود . 

 3 ـ 6 ـ فاصله نگهدار ـ عبارت است از نوعي اجراي ساختماني به منظور تأمين فاصله بين ديوارها و بار چيده شده براي گردش مناسب هوا و پيشگيري از آسيب‏هاي احتمالي وسايل بارچيني به ديوارهاي عايق كاري شده سالن نگهداري در صورتي كه پيشگيري از آسيب ريزش بار به ديوارها نيز مورد نظر باشد مي‏تواند در اجراي ساختماني ملحوظ گردد .

 3 ـ 7 ـ باكس پالت ـ به آيين كار شماره 3603 ايران ( ويژگي‏هاي عمومي باكس پالت ) مراجعه شود . 

 3 ـ 8 ـ ليفت تراك ² ـ اين دستگاه يكي از تجهيزات موتوري مربوط به تخليه و بارگيري است و در صورتي كه در ساختمان اصلي سردخانه مورد بهره جويي قرار گيرد نيروي محركه آن بايد از نوع الكتريكي باشد . 

 3 ـ 9 ـ آمادگاه ـ عبارت است از فضاي مناسب و خنكي كه دماي آن با استفاده از تجهيزات مناسب در حد آسايش انسان (21 ـ 15) درجه سلسيوس تنظيم يافته و در آن اعمال مربوط به جور كردن , درجه بندي , بسته بندي , و ساير فرآيندهاي لازم متناسب با نوع مواد خوراكي صورت مي‏گيرد . 

 3 ـ 10 ـ پيش سردكن ـ عبارت است از سالني كه دماي كالا در آن با استفاده از تجهيزات سرمازاي مناسب در مدت زمان لازم تا مرز شروع انجماد كاهش مي‏يابد . 

 3 ـ 11 ـ تونل انجماد ـ عبارت است از سالني كه قدرت سرمازايي تجهيزات آن به اندازه‏اي باشد كه بتواند كاهش دماي كالا و عبور آن از مرحله حداكثر كريستاليزاسيون ³ را با سرعت مورد نظر انجام دهد^.4 

 3 ـ 12 ـ گربه رو ـ عبارت است از كانال‏ها يا لوله‏هاي تهويه كه براي پيشگيري از يخ زدگي و تورم خاك به ويژه در زير كف سالن‏هاي نگهداري زير صفر ايجاد و يا كار گذاشته مي‏شود . 

 3 ـ 13 ـ بلوكاژ⁵ ـ سنگ چيني با استفاده از قلوه سنگ در زمين زير كف سردخانه است تا از يخ زدگي و تورم خاك جلوگيري شود . 

 3 ـ 14 ـ ايستايي ـ عبارت است از بررسي و محاسبه اجزاي متشكله بناهاي سردخانه از نظر مقاومت مصالح و سازه . 

 3 ـ 15 ـ عايق رطوبتي ـ پوششي است از جنس نفوذناپذير در برابر آب مانند مواد قيراندود شده و غيره كه به منظور جلوگيري از نفوذ آب و رطوبت به عايق حرارتي و بنا بكار مي‏رود . 

 3 ـ 16 ـ عايق حرارتي ـ جنسي كه هدايت حرارتي آن كم باشد و براي كم كردن تبادل حرارت بين محيط خارج و داخل سردخانه از آن بهره‏گيري شود . 

 3 ـ 17 ـ بتن تراز ( مگر⁶ ـ عبارت است از لايه نازك بتني كه براي بدست آوردن سطح تمام شده صاف و تراز ريخته مي‏شود معمولا ضخامت اين بتن 10 ـ 5 سانتي‏متر و سيمان مصرفي در آن به مقدار 200 ـ 150 كيلوگرم در متر مكعب بتن مي‏باشد . 

 3 ـ 18 ـ موتور خانه ـ عبارت است از فضايي كه در بناي اصلي سردخانه احداث مي‏گردد تا بخش عمده‏اي از تجهيزات سرمازايي در آن نصب گردد . 

 3 ـ 19 ـ اتاق كنترل ـ عبارت است از بخشي از موتورخانه كه تابلوهاي كنترل سيستم سرمازا در آن نصب مي‏گردد . 

 3 ـ 20 ـ نيروگاه ⁷ ـ عبارت است از محلي كه مولد برق اضطراري براي توليد برق مورد نياز در موارد قطع برق شبكه در آن نصب مي‏گردد . 

 3 ـ 21 ـ اتاق ترانسفورماتور ـ عبارت است از ساختماني كه ترانسفورماتورهاي كاهش ولتاژ شبكه برق در آن نصب مي‏شود . 

 3 ـ 22 ـ اتاق شارژ باطري ـ عبارت است از ايستگاه شارژ باطري‏هاي ليفت‏تراك . 

 3 ـ 23 ـ بارانداز ( سكوي تخليه و بارگيري ) ـ عبارت است از محلي كه در جلوي راهروي ارتباطي و يا آمادگاه كه امكان سريع تخليه و بارگيري كالا را از كاميون‏هاي حامل بار فراهم مي‏كند . 

 3 ـ 24 ـ دستگاه متعادل كننده فشار هوا ـ عبارت است از وسيله‏اي كه براي ايجاد تعادل فشار هواي داخل و خارج سالن نگهداري مورد استفاده قرار مي‏گيرد . 

 3 ـ 25 ـ شاره سرمازا⁸ ـ عبارت است از ماده‏اي كه براي جذب گرما و توليد سرما در سيستم سرمازايي مورد استفاده قرار مي‏گيرد . 

 3 ـ 26 ـ كمپرسور ⁹ ـ عبارت است از دستگاهي كه موجب تراكم شاره سرمازا و افزايش فشار آن مي‏گردد . 

 3 ـ 27 ـ كندانسور¹⁰ ـ عبارت است از دستگاهي كه براي تقطير شاره سرمازاي خروجي از كمپرسور مورد استفاده قرار مي‏گيرد . 

 3 ـ 28 ـ تبخير كننده ¹¹ ـ عبارت است از دستگاهي كه در آن شاره سرمازا با جذب گرماي محيط تبخير مي‏شود . 

 3 ـ 29 ـ مخزن شاره سرمازا¹² ـ عبارت است از مخزن تحت فشاري كه در آن شاره سرمازا ذخيره مي‏گردد . 

 3 ـ 30 ـ مخزن جداكننده ¹³ ـ عبارت است از مخزن تحت فشاري كه براي جداسازي گاز از مايع شاره سرمازاي برگشتي از تبخير كننده بكار مي‏رود . 

 3 ـ 31 ـ كنترل‏ها ¹⁴ ـ عبارت است از تجهيزاتي كه براي راهبري خودكار در نقاط مختلف سيستم سرمازايي مورد استفاده قرار مي‏گيرد . 

 3 ـ 32 ـ تجهيزات و مواد يدكي ـ عبارت است از لوازمي كه در صورت از كار افتادن اجزايي از سيستم جايگزين آن‏ها مي‏شود . 

 3 ـ 33 ـ سيستم مركزي ـ عبارت است از يك واحد توليد سرما همراه با تجهيزات مربوطه كه سرماي مورد نياز كليه سالن‏هاي نگهداري و هر فضاي ديگري را تأمين مي‏كند . 

 3 ـ 34 ـ سيستم تك واحدي ـ عبارت است از واحدهاي توليد سرما كه به طور جداگانه سرماي هر يك از سالن‏هاي نگهداري و يا هر فضاي ديگر را تأمين مي‏كند . 

4. محل سردخانه

 در انتخاب محل سردخانه نكات زير بايد مورد توجه قرار گيرد :

 4 ـ 1 ـ دسترسي به جاده يا راه ارتباطي . 

 4 ـ 2 ـ دسترسي به آب ( اعم از آب لوله كشي , رودخانه , چاه و يا غير آن .) 

 4 ـ 3 ـ دسترسي به برق ( اعم از شبكه برق سراسري يا نيروگاه اختصاصي .) 

 4 ـ 4 ـ دسترسي به تلفن ( اعم از با سيم يا بي سيم و يا ساير وسايل مخابراتي .) 

 4 ـ 5 ـ دوري از تجمع مراكز زباله و جانوران مزاحم ( به ويژه جوندگان و حشرات موذي .) 

 4 ـ 6 ـ داشتن فاصله كافي از مراكز و واحدهايي كه به نحوي موجب آلودگي هوا و محيط مي‏شوند طبق ضوابط مراجع صلاحيت‏دار مربوطه . 

 4 ـ 7 ـ فاصله كافي از مسيل طبق ضوابط مراجع صلاحيت‏دار مربوطه . 

 4 ـ 8 ـ فاصله كافي از خط گسل شناخته شده زلزله طبق ضوابط مراجع صلاحيت‏دار مربوطه ( در هر صورت ضوابط ايمني در برابر زلزله بايد در ساختمان آن رعايت شود ).

5. طرح ساختمان سردخانه

 پس از انتخاب محل سردخانه با توجه به مندرجات بند 4 مهندس طراح بايد ساختمان اصلي , ساير بناها و محوطه را با در نظر گرفتن شرايط اقليمي و بر اساس حجم مفيد مورد نظر و رعايت موارد زير طوري طراحي كند كه ضمن استفاده بهينه از زمين نيازهاي سردخانه به بهترين وجه ممكن تأمين گردد . 

 5 ـ 1 ـ محاسبه مساحت زمين مورد نياز براي بناي اصلي سردخانه با توجه به موارد استفاده و حجم مفيد سردخانه و تعيين محل بناي اصلي , به علاوه بايد زمين كافي براي موارد زير نيز مد نظر قرار گيرد :

 5 ـ 1 ـ 1 ـ بارگيري , تخليه و مانور وسايط نقليه

 5 ـ 1 ـ 2 ـ پاركينگ

 5 ـ 1 ـ 3 ـ محل باسكول

 5 ـ 1 ـ 4 ـ ساختمان جنبي از قبيل نگهباني , سرويس‏ها و دفاتر

 5 ـ 1 ـ 5 ـ محوطه فضاي سبز

 5 ـ 6 ـ 1 ـ محل مسكوني براي كاركنان سردخانه در صورت امكان و مهمانسرا

 5 ـ 2 ـ نقشه بنا و محوطه سازي بايد به گونه‏اي باشد كه تسهيلات و نكات زير در آن رعايت شده باشد :

 5 ـ 2 ـ 1 ـ ورود و خروج وسايط نقليه باري به محوطه سردخانه , توزين كالا , تخليه و بارگيري به راحتي انجام گيرد . 

 5 ـ 2 ـ 2 ـ ساختمان‏هاي اداري , غذاخوري و سرويس‏ها ( دستشويي , دوش حمام , آشپزخانه و توالت ) داراي موقعيت و زيربناي مناسب باشد . 

 5 ـ 2 ـ 3 ـ ورود و خروج مراجعان و پاركينگ اتومبيل‏هاي آنان در محل مناسب به آساني انجام گيرد . 

 5 ـ 2 ـ 4 ـ محل پاركينگ براي دو دستگاه ماشين آتش نشاني به گونه‏اي كه در موارد عادي از اين محل استفاده نگردد در نظر گرفته شود . 

 5 ـ 2 ـ 5 ـ محل استراحت نگهبانان و رانندگان در جاي مناسب در محوطه بوده و محل مسكوني كاركنان خارج از محيط كار سردخانه باشد . 

 5 ـ 2 ـ 6 ـ محل مخصوص جمع آوري و دفع زباله و ضايعات به منظور جلوگيري از انتشار آلودگي و جانوران موذي و غيره به ساختمان سردخانه در دورترين نقطه محوطه سردخانه از بناهاي اصلي در نظر گرفته شود . 

 5 ـ 2 ـ 7 ـ اتاق نگهداري مواد سريع الاشتعال و قابل انفجار نظير مواد گازي , رنگ روغن و تينر دور از ساختمان‏هاي اصلي و جنبي سردخانه و مجهز به سيستم تهويه مناسب پيش بيني گردد . 

 5 ـ 3 ـ در طرح و تيغه بندي ساختمان اصلي سردخانه موارد زير بايد رعايت شود :

 5 ـ 3 ـ 1 ـ نوع بهره‏گيري از سردخانه

 5 ـ 3 ـ 2 ـ پيش بيني اجزاي ساختمان و تعيين ابعاد آن‏ها با توجه به :

 ـ نوع كالاهاي نگهداري

 ـ شرايط نگهداري كالا از نظر دما , دمه نسبي , روش چيدن , سرعت گردش هوا با توجه به ماندگاري آن و شرايط اختصاصي مربوط به هر كالا . 

 5 ـ 4 ـ اجزاي ساختمان اصلي سردخانه و مواردي كه بايد در آن رعايت شود به شرح زير مي‏باشد :

 5 ـ 4 ـ 1 سالن‏هاي نگهداري ـ تعداد سالن‏هاي نگهداري , ابعاد سالن‏ها , جاي هر سالن نسبت به راهروي ارتباطي

 5 ـ 4 ـ 1 ـ 1 ـ عايق كاري سالن‏هاي نگهداري بايد بر اساس استانداردهاي ملي مربوطه باشد . 

 5 ـ 4 ـ 1 ـ 2 ـ سالن‏هاي نگهداري كنترل اتمسفر بايد به گونه‏اي طراحي , محاسبه و اجرا شوند كه علاوه بر تحمل بار وارده بر آن قدرت تحمل فشار باري معادل 5 سانتي متر ستون آب را به طور وسيع و يكنواخت داشته باشند و كاملا هوابندي شده باشند ( ضمنأ بند 5 ـ 5 را ببينيد )

 5 ـ 4 ـ 1 ـ 3 ـ اجراي فاصله نگهدار در سالن‏هاي نگهداري كه از قفسه بندي ( باكس پالت ) براي چيدن كالا بهره‏گيري نمي‏گردد , ضروري است . 

 5 ـ 4 ـ 2 ـ راهروهاي ارتباطي

 5 ـ 4 ـ 2 ـ 1 ـ در طرح ساختمان سردخانه جاي سالن‏ها نسبت به هم بايد طوري باشد كه طول راهروهاي ارتباطي به جهت رعايت حداقل فاصله در بارگيري و تخليه طولاني نباشد در صورتي كه طول راهرو بيش از 54 متر باشد بايد در انتهاي راهرو , در خروجي و سكوي بارگيري و تخليه پيش بيني گردد . 

 5 ـ 4 ـ 2 ـ 2 ـ با در نظر گرفتن عرض لازم براي حركت ليفت تراك‏ها پهناي 6 ـ 5 متر براي راهروها سفارش مي‏گردد . 

 5 ـ 4 ـ 2 ـ 3 ـ چون نياز چنداني به ارتفاع زياد راهرو نيست لذا بهتر است با ايجاد سقف كاذب از قسمت فوقاني راهرو به عنوان محلي براي عبور لوله‏ها و همچنين قرار دادن كابل‏ها و غيره استفاده كرد رعايت اين امر در مورد سردخانه‏هايي كه داراي سيستم سرمازاي آمونياكي مي‏باشند ضروري است . 

 5 ـ 4 ـ 3 ـ آمادگاه ـ ابعاد آمادگاه با توجه به نوع و حجم مفيد سردخانه تعيين مي‏گردد و جاي آن بعد از بارانداز مي‏باشد آمادگاه بايد داراي تجهيزات مناسب براي كنترل دما باشد و موارد بهره‏گيري آن به شرح زير است :

 5 ـ 4 ـ 3 ـ 1 ـ نگهداري موقت كالا , به گونه‏اي كه بتوان مقادير كم كالا را قبل از بارگيري يا فرآيند بعدي به مدت كوتاهي در آن نگهداري نمود . 

 4 ـ 5 ـ 3 ـ 2 ـ جور كردن , درجه بندي , بسته بندي و ساير فرآيندهاي متناسب با نوع مواد خوراكي

 5 ـ 4 ـ 4 ـ پيش سردكن ـ براي سردخانه‏هايي كه كالاي گرم پذيرفته و منجمد مي‏كنند پيش سردكن لازم است .  جاي آن كنار تونل انجماد مي‏باشد . 

 5 ـ 4 ـ 5 ـ تونل انجماد ـ كليه سردخانه‏هايي كه علاوه بر نگهداري كالاهاي منجمد عمل انجماد را نيز انجام مي‏دهند بايد داراي يك يا چند تونل انجماد متناسب با نياز سردخانه باشند . 

 5 ـ 4 ـ 6 ـ موتورخانه ـ موارد زير بايد درباره موتورخانه مد نظر قرار گيرد :

 5 ـ 4 ـ 6 ـ 1 ـ سطح زير بناي كافي متناسب با حجم سردخانه و رعايت مسايل فني . 

 5 ـ 4 ـ 6 ـ 2 ـ مقاومت كافي كف موتورخانه براي حمل و نقل در زمان نصب ماشين آلات و تحمل بيشترين فشار احتمالي

 5 - 4 - 6 - 3 - ساختمان بدنه موتورخانه با مصالح ساختماني مناسب ( آجر يا بلوك ) به طوري كه آن را از قسمت‏هاي سرد جدا كند . 

 5 ـ 4 ـ 6 ـ 4 ـ ارتفاع سقف به اندازه‏اي كه اجراي لوله كشي و دسترسي به شيرآلات به آساني صورت گيرد و ضمنأ داراي فضاي كافي جهت تهويه باشد . 

 5 ـ 4 ـ 6 ـ 5 ـ در ورودي جداگانه و راه فرار ( بسته به بزرگي يا كوچكي حداقل داراي دو در يا بيشتر كه كاركنان بتوانند در مواقع اضطراري خود را نجات دهند . 

 5 ـ 4 ـ 6 ـ 6 ـ تجهيزات مناسب تهويه . 

 5 ـ 4 ـ 7 ـ انبار قطعات و مواد يدكي ـ  با گنجايش كافي متناسب با قطعات و موادي كه در آن نگهداري مي‏شود . 

 5 ـ 4 ـ 8 ـ اتاق كنترل ـ در كنار موتورخانه كه داراي پنجره و در مشترك با موتورخانه باشد به طوري كه بتوان به آساني بر دستگاههاي موتورخانه نظارت نمود . 

 5 ـ 4 ـ 9 ـ نيروگاه ـ با ابعاد ساختماني و توان توليد متناسب با نياز برقي و تجهيزات . 

 5 ـ 4 ـ 10 ـ اتاق ترانسفورماتور ـ طبق ضوابط وزارت نيرو . 

 5 ـ 4 ـ 11 ـ فضاي شارژ باطري و تعميرگاه ـ با در نظر گرفتن موارد زير :

 5 ـ 4 ـ 11 ـ 1 ـ كف فضاي شارژ باطري بايد داراي شيب بندي مناسب و كف سازي مناسب باشد . 

 5 ـ 4 ـ 11 ـ 2 ـ فضاي شارژ باطري حتمأ از ساير قسمت‏ها مجزا باشد . 

 5 ـ 4 ـ 11 ـ 3 ـ داراي تجهيزات مناسب تهويه به گونه‏اي كه هواي آلوده را از قسمت بالاي باطري‏ها تخليه كند باشد . 

 5 ـ 4 ـ 12 ـ بارانداز ( سكوي تخليه و بارگيري ) ـ با در نظر گرفتن موارد زير :

 5 ـ 4 ـ 12 ـ 1 ـ ابعاد بارانداز با توجه به نوع سردخانه و ميزان تخليه و بارگيري آن تعيين گردد . 

 5 ـ 4 ـ 12 ـ 2 ـ ارتفاع مناسب بارانداز معمولا بين 1/20 ـ 1 متر بوده و در بعضي موارد متحرك مي‏باشد . 

 5 ـ 4 ـ 12 ـ 3 ـ لبه بارانداز بايد مجهز به ضربه گير باشد . 

 5 ـ 4 ـ 12 ـ 4 ـ بارانداز حتي الامكان سرپوشيده باشد . 

 5 ـ 4 ـ 13 ـ درهاي اصلي سالن‏ها به راهروهاي ارتباطي . 

 5 ـ 4 ـ 14 ـ درهاي اضطراري . 

 5 ـ 4 ـ 15 ـ پله‏ها و نردبان‏هاي ثابت براي ورود و خروج افراد تعمير كار به قسمت تجهيزات , لوله‏ها و محل‏هاي مربوطه . 

 5 ـ 5 ـ ايستايي

 5 ـ 5 ـ 1 ـ پي سردخانه

 5 ـ 5 ـ 1 ـ 1 ـ زمين زير پي سردخانه بايد بر اساس آيين نامه ملي ساختمان بخش مربوط به مكانيك خاك جهت پي سازي ( از انتشارات وزارت مسكن و شهر سازي ) مورد مطالعه و بررسي قرار گيرد . 

 يادآوري ـ در صورتي كه در منطقه گونه‏هاي علف‏هاي هرز كه مي‏تواند از جدار سيمان عبور كنند وجود داشته باشد بايد قبل از كف سازي با سموم مناسب ( علف هرزه كش ) سمپاشي شود . 

 5 ـ 5 ـ 1 ـ 2 ـ در مطالعه زمين زير پي به علت شرايط خاص سردخانه بايد تورم خاك در اثر يخبندان در كف سالن‏هاي نگهداري زير صفر مورد بررسي قرار گرفته شود و براي جلوگيري از آن تدابير لازم به عمل آيد .  راه حل‏هاي زير پيشنهاد مي‏گردد :

 ـ شمع كوبي و پي سازي روي شمع به ويژه در مناطق ساحلي . 

 ـ زه كشي در زمين و تهويه زمين زير سردخانه به طور طبيعي با استفاده از كانال و يا لوله در حالي كه طول كانال و يا لوله در جهت تهويه كمتر از 30 متر باشد . 

 ـ تهويه مصنوعي با هواي گرم در طول بيش از 30 متر . 

 ـ استفاده از منبع حرارتي در زير عايق كف سردخانه . 

 يادآوري 1 ـ محل عبور جريان هوا از دو طرف در سيستم تهويه طبيعي و مصنوعي بايد با تور سيمي و يا صفحات مشبك فلزي به منظور جلوگيري از ورود جانوران پوشانده شود .

 يادآوري 2 ـ در لوله‏هاي تهويه براي خروج آب تقطير شده بايد پيش بيني‏هاي لازم به عمل آيد . 

 5 ـ 5 ـ 1 ـ 3 ـ توجه ويژه به جلوگيري از نشست در ساختمان سردخانه براي حفظ خواص عايق‏ها و جلوگيري از ترك خوردن آن‏ها و اتلاف انرژي و نيز محافظت از لوله كشي . 

 5 ـ 5 ـ 1 ـ 4 ـ رعايت مقررات و ضوابط مندرج در آئين نامه ملي ساختمان مبحث شماره 7 ـ ( پي و پي سازي ) ـ ( نشريه وزارت مسكن و شهرسازي طرح , محاسبه و اجراي پي ريزي سردخانه .) 

 5 ـ 5 ـ 2 ـ اسكلت ساختمان سردخانه مي‏تواند فلزي , بتون آرمه , مختلط فلزي و بتوني , پيش ساخته ( سوله ) و مصالح بنايي باشد . 

 يادآوري 1 ـ نوع اسكلت با توجه به شرايط اقليمي , حجم سردخانه مسائل فني و اقتصادي انتخاب مي‏گردد . 

 يادآوري 2 ـ اسكلت ساختمان بايد بر اساس مقررات و ضوابط مندرج در استاندارد شماره 519 ايران ( حداقل بار وارد بر ساختمان‏ها و ابنيه فني ) و شماره 2800 ايران ( آئين نامه ساختمان‏ها در برابر زلزله ) طرح و محاسبه گردد . 

 5 ـ 5 ـ 2 ـ 1 ـ اسكلت فلزي ـ طرح , محاسبه و اجراي اين نوع اسكلت بايد با توجه به مقررات و ضوابط مندرج در آئين نامه ملي ساختمان مبحث شماره 10 ( طرح و اجراي ساختمان‏هاي فولادي ) صورت گيرد .  علاوه بر آن رعايت نكات زير در اين نوع اسكلت‏ها ضروري است :

 ـ جلوگيري از خوردگي مصالح فلزي به علت شرايط خاص سردخانه . 

 ـ اتخاذ تدابير لازم براي جلوگيري از ايجاد پل‏هاي حرارتي و تعريق . 

 5 ـ 5 ـ 2 ـ 2 ـ اسكلت بتون آرمه ـ طرح , محاسبه و اجراي اين نوع اسكلت بايد بر اساس مقررات و ضوابط مندرج در آئين نامه ملي ساختمان مبحث شماره 9 ( طرح و اجراي ساختمان‏هاي بتون آرمه ) صورت گيرد . 

 5 ـ 5 ـ 2 ـ 3 ـ اسكلت مختلط فلزي و بتوني ـ با توجه به بندهاي 5 ـ 5 ـ 2 ـ 1 و 5 ـ 5 ـ 2 ـ 2 شرايط آن مورد توجه باشد .

 5 ـ 5 ـ 2 ـ 4 ـ اسكلت پيش ساخته ـ اين نوع اسكلت از قطعات پيش ساخته فلزي , بتوني چوبي و يا ساير مصالح صنعتي ساخته مي‏شود . 

 5 ـ 5 ـ 2 ـ 5 ـ اسكلت با مصالح بنايي ـ اين نوع اسكلت با مصالحي نظير آجر , سنگ , بلوك سيماني و غيره ساخته مي‏شود . 

 5 ـ 6 ـ اجزاي ساختمان سردخانه

 5 ـ 6 ـ 1 ـ عايق رطوبتي

 براي جلوگيري از نفوذ دمه به داخل و آسيب وارده به اجزاي ساختماني و در نهايت جلوگيري از افزايش بار حرارتي سيستم سرمازا بايد از عايق رطوبتي بهره‏گيري شود . 

 5 ـ 6 ـ 1 ـ 1 ـ ويژگي‏هاي لازم براي عايق رطوبتي به شرح زير است :

 ـ مقاوم در برابر نفوذ دمه و آب

 ـ انعطاف و شكل پذيري . 

 ـ داشتن استحكام در برابر فشار . 

 5 ـ 6 ـ 1 ـ 2 ـ جاي نصب ـ عايق رطوبتي در طرفي كه فشار جزئي بخار آب زياد است يعني در سطح خارجي عايق حرارتي در كف , ديوار و سقف مي‏باشد ضروري است در مناطق سردسير به ويژه در سردخانه‏هاي بالاي صفر در طرف ديگر عايق حرارتي عايق رطوبتي ديگري نيز كار گذاشته شود . 

 يادآوري ـ نصب عايق رطوبتي بايد به گونه‏اي باشد كه در آن درزي به وجود نيايد و آسيبي به آن نرسد . 

 5 ـ 6 ـ 1 ـ 3 ـ عايق رطوبتي در كف و ديوارها به گونه‏اي بايد اجرا شود كه قسمتي از عايق مربوط به سقف روي عايق رطوبتي ديوار و قسمتي از عايق مربوط به ديوار روي عايق رطوبتي كف را بپوشاند . 

 5 ـ 6 ـ 2 ـ عايق حرارتي ـ عايق حرارتي در محل مناسب ساختمان سردخانه براي كاهش تبادل حرارتي و نيز جلوگيري از افزايش بار حرارتي سيستم سرمازا نصب مي‏گردد . 

 يادآوري ـ در انتخاب ضخامت عايق حرارتي , جلوگيري از تقطير آب در سطح عايق و رعايت جنبه اقتصادي مورد توجه است و ضخامت عايق بايد به اندازه‏اي باشد كه تبادل حرارت در سطوح مختلف 11/5 ـ 9 وات بر متر مربع باشد . 

 5 ـ 6 ـ 2 ـ 1 ـ ويژگي‏هاي لازم براي عايق حرارتي به شرح زير است . 

 ـ نداشتن مو

 ـ قابل تجزيه نبودن در شرايط سردخانه

 ـ نم گير نبودن چون در اثر جذب آب مقاومت حرارتي عايق كم مي‏شود . 

 ـ داشتن جنس مناسب به گونه‏اي كه ميكرو ارگانيسم‏ها در آن رشد نكنند و جاي لانه , رشد و عبور جانوران نشود . 

 ـ به آساني شعله‏ور نشده و آتش‏گيري را شدت ندهد . 

 ـ در برابر بارهاي وارده مقاوم باشد . 

 ـ خاصيت عايق بودن را به مرور زمان از دست ندهد . 

 يادآوري : عايق‏هاي حرارتي مورد استفاده در برابر نم و آتش‏گيري محافظت شوند . 

 5 ـ 6 ـ 2 ـ 2 ـ محل نصب عايق حرارتي - بند 5 ـ 6 ـ 1 ـ 2 را ببينيد . 

 5 ـ 6 ـ 2 ـ 3 ـ اگر از ديواره عايق پيش ساخته ¹⁵ بهره‏جويي نشود بهتر است روي عايق‏هاي حرارتي واقع در سطوح جانبي سردخانه با مصالحي نظير اندود سيماني , بلوك سيماني , ورق‏هاي قلع اندود , ورق‏هاي آلومينيومي , ورق‏هاي فولادي زنگ نزن و غيره پوشانده شود . 

 6 ـ 5 ـ 2 ـ 4 ـ اگر عايق حرارتي يك پارچه نباشد بايد عايق‏ها در دو لايه و يا بيشتر به صورتي كه درزها روي هم قرار نگيرد نصب شود . 

 5 ـ 6 ـ 3 ـ كف سردخانه ـ طرح , محاسبه و اجراي كف سازي سردخانه بايد با شرايط خاص سردخانه مناسب باشد و كف ساخته شده و بارهاي وارده بر زمين زير آن بايد با مقررات و ضوابط مندرج در استاندارد شماره 519 ايران ( حداقل بار وارده بر ساختمان‏ها و ابنيه فني ) مطابقت داشته باشد . 

 5 ـ 6 ـ 3 ـ 1 ـ از نصب كف شوي در كف سالن‏هاي نگهداري اجتناب شود و در صورت ضرورت نصب , دهانه خروجي كف شوي بايد درپوش داشته باشد و در لوله گذاري تدابير لازم به منظور جلوگيري از يخ زدگي آن‏ها و نيز جلوگيري از ورود جانوران موذي به داخل سردخانه در نظر گرفته شود . 

 5 ـ 6 ـ 3 ـ 2 ـ سفارش مي‏شود در كف ورودي سالن‏هاي نگهداري زير صفر جلوي در المنت برقي گرمازا كار گذاشته شود تا از يخ زدگي كف جلوگيري گردد . 

 5 ـ 6 ـ 3 ـ 3 ـ برش كف ـ اجزاي برش كف سردخانه كه در شكل 1 و 2 نشان داده شده است از زير پي به طرف داخل بايد مطابق با شرايط زير باشد :

 ـ تراكم خاك زير كف بايد به گونه‏اي باشد كه فشار وارد از كف را به نحو مطلوبي تحمل كند . 

 ـ سطح كف بايد از بتون تراز ( مگر ) پوشيده شود . 

 ـ عايق رطوبتي ـ موارد مندرج در بند 5 ـ 6 ـ 1 در مورد كف سردخانه رعايت گردد . 

 ـ عايق حرارتي ـ موارد مندرج در بند 5 ـ 6 ـ 2 در مورد كف سردخانه رعايت گردد . 

 ـ لايه بتون مسلح با ضخامت حداقل 15 سانتي متر كه 350 ـ 300 كيلوگرم سيمان در متر مكعب بتن داشته باشد . سطح تمام شده بتون بايد صاف باشد . 

 5 ـ 6 ـ 4 ـ ديوار سردخانه ـ براي ديوارهاي سردخانه با توجه به نوع اسكلت ساختماني بكار رفته مي‏توان از ديواره عايقي پيش ساخته استفاده نمود .  در صورت استفاده از اسكلت با مصالح ساختماني براي عايق كاري آن مي‏توان طبق شكل شماره 3 عمل كرد . 

 5 ـ 6 ـ 4 ـ 1 ـ برش عرضي ديوار سردخانه از بيرون به داخل از بخش‏هاي زير تشكيل مي‏گردد :

 ـ در صورتي كه ديوار به علت صاف نبودن به اندود سيماني نياز داشته باشد اندود سيماني شود . 

 ـ موارد مندرج در بند 5 ـ 6 ـ 1 در مورد عايق رطوبتي ديوار سردخانه رعايت گردد . 

 ـ موارد مندرج در بند 5 ـ 6 ـ 2 در مورد عايق حرارتي ديوار سردخانه رعايت گردد . 

 يادآوري 1 ـ جدار نهايي و تمام شده ممكن است از نوع رابيتس ¹⁶ و اندود سيماني ورق‏هاي قلع اندود , ورق‏هاي آلومينيومي , فولاد زنگ نزن و غيره باشد . 

 يادآوري 2 ـ با توجه به بندهاي 3 ـ 6 و 5 ـ 4 ـ 1 فاصله نگهدار با ارتفاع مناسب بايد در نظر گرفته شود .  يك نمونه بتوني آن در شكل شماره 3 نشان داده شده است . 

 5 ـ 6 ـ 5 ـ سقف سردخانه ـ پوشش سقف سردخانه ممكن است يكي از دو نوع زير باشد :

 ـ سقف تخت

 ـ سقف شيب دار

 5 ـ 6 ـ 5 ـ 1 ـ سقف تخت ـ در مورد سقف تخت نكات زير از بيرون به داخل سردخانه بايد رعايت شود :

 ـ بعد از پايان پوشش سازه‏اي سقف سطح صافي براي عايق كاري ايجاد گردد .  اين عمل در مورد پوشش‏هاي تير آهن يا تيرهاي بتوني با مصالح بنايي ممكن است با اندود سيماني انجام شود . 

 ـ موارد مندرج در بند 5 ـ 6 ـ 1 در مورد عايق رطوبتي سقف سردخانه رعايت گردد .

 ـ موارد مندرج در بند 5 ـ 6 ـ 2 در مورد عايق حرارتي سقف سردخانه رعايت گردد مطالب  بند 5 ـ 6 ـ 4 ـ 1 مربوط به عايق حرارتي در اينجا نيز صادق است . 

 5 ـ 6 ـ 5 ـ 2 ـ سقف شيب‏دار ـ اين نوع سقف خود از دو سقف اصلي و كاذب تشكيل شده است .  پوشش سقف اصلي برابر با نوع اسكلت بكار رفته با بهره جويي از آئين نامه مربوطه اجرا مي‏شود و براي نصب سقف كاذب از شبكه‏هاي فلزي , چوبي و غيره مي‏توان استفاده نمود .  اين شبكه‏ها بايد با توجه به مقاومت و تبادل حرارتي آن طرح و ساخته شود .  پوشش سقف كاذب طبق شكل شماره 4 از بيرون به داخل تشكيل شده است از :

 ـ عايق رطوبتي

 ـ عايق حرارتي

 ـ جدار نهايي

 يادآوري 1 ـ در صورتي كه در سردخانه سقف كاذب وجود داشته باشد .  تهويه فضاي بالاي سقف كاذب ( فضاي بين سقف اصلي و كاذب ) براي جلوگيري از تقطير آب و كاهش دما ضروري است . 

 يادآوري 2 ـ در پوشش سقف سردخانه مي‏توان از پانل‏هاي پيش ساخته بهره جويي نمود بهر صورت اين نوع سقف بايد شرايط فني لازم را از نظر مقاومت‏هاي سازه‏اي , حرارتي و رطوبتي دارا باشد . 

 5 ـ 6 ـ 6 ـ در سردخانه ـ در سردخانه باير مناسب با حجم آن , نوع كالايي كه نگهداري مي‏شود و روش حمل و نقل باشد .  درهاي سردخانه بايد ويژگي‏هاي زير را دارا باشد . 

 5 ـ 6 ـ 6 ـ 1 ـ از موادي ساخته شود كه محل مناسبي براي رشد و نمو ميكرو ارگانيسم‏ها , حشرات و غيره نباشد . 

 5 ـ 6 ـ 6 ـ 2 ـ در و چهار چوب هر دو بايد هوابندي شده باشد . 

 5 ـ 6 ـ 6 ـ 3 ـ بدنه در بايد داراي عايق حرارتي باشد روكش محافظ رطوبت داشته باشد . 

 5 ـ 6 ـ 6 ـ 4 ـ بهتر است در سالن‏هاي نگهداري كه ورود و خروج كالا در آن زياد است با فرمان خودكار باز و بسته شود ولي بايد بتوان با دست نيز در را باز بسته نمود . 

 5 ـ 6 ـ 6 ـ 5 ـ جلوي در سردخانه بايد حفاظ مناسب باشد كه هنگام ورود و خروج كالا درها آسيبي نبيند . 

 5 ـ 6 ـ 6 ـ 6 ـ درهاي سردخانه از درون و برون قابل باز شدن باشد حتي در مواقعي كه از بيرون قفل شده باشند . 

 5 ـ 6 ـ 6 ـ 7 ـ در سالن‏هاي نگهداري زير صفر پيش بيني لازم براي جلوگيري از يخ زدگي بين در و چهار چوب آن بايد به عمل آيد . 

 5 ـ 6 ـ 6 ـ 8 ـ در سالن‏هاي نگهداري كه ورود و خروج كالا در آن زياد باشد نبايد مستقيمأ به محيط بيرون از سردخانه باز شود و ضروري است در صورت نداشتن راهروي ارتباطي فضايي بسته در جلوي در تعبيه گردد . 

 5 ـ 6 ـ 6 ـ 9 ـ در سالن‏هايي كه در آن‏ها مدت زيادي باز مي‏ماند بهتر است پرده هوا در جلوي در تعبيه نمود .  پيشنهاد مي‏گردد پرده هوا در بيرون از سالن بالاي در كار گذاشته شود . ضمنأ به جاي پرده هوا مي‏توان از پرده يا در پلاستيكي بعد از در سالن بهره جويي نمود . 

 5 ـ 6 ـ 7 ـ دريچه هواكش ـ پيش بيني محل نصب هواكش براي تهويه سالن‏هاي نگهداري بالاي صفر سفارش مي‏شود .

6. تجهيزات و مواد

 6 ـ 1 ـ تجهيزات و مواد توليد و توزيع سرما ـ تجهيزات و مواد توليد و توزيع سرما عبارتند از :

 ـ كمپرسور

 ـ كندانسور

 ـ تبخير كننده

 ـ مخزن شاره سرمازا

 ـ مخزن جدا كننده ( در سيستم آمونياكي )

 ـ پمپ‏ها

 ـ شيرها

 ـ كنترل‏ها

 ـ لوله‏ها

 ـ شاره‏هاي سرمازا

 يادآوري 1 ـ اين تجهيزات بايد براي حداكثر بار سرمايي سردخانه ¹⁷ طرح , محاسبه و انتخاب شود . 

 يادآوري 2 ـ از اين تجهيزات به دو گونه سيستم مركزي و سيستم تك واحدي براي توليد سرما بهره جويي مي‏گردد . 

 6 ـ 1 ـ 1 ـ كمپرسور ـ رايج‏ترين روش توليد سرما در سردخانه‏هاي مواد خوراكي استفاده از كمپرسور است .  شمار و توان سرمازايي كمپرسورها بايد با توجه به بار سرمايي ناشي از بهره جويي از بيشترين حجم مفيد سردخانه در نظر گرفته شود .  اين دستگاه‏ها داراي انواع مختلفي مي‏باشند و با توجه به پيشرفت‏هاي كنوني در زمينه توليد كمپرسورها براي بهره جويي از كارآيي افزون‏تر با رعايت صرفه اقتصادي توصيه مي‏شود از تعداد كمتري كمپرسور با توان سرما دهي بيشتر بهره‏گيري كرد .  ¹⁸ توان سرمازايي يكي از كمپرسورها بايد مناسب با كمترين بار سرمايي باشد . 

 6 ـ 1 ـ 2 ـ كندانسور ـ اين دستگاه بايد داراي ظرفيتي باشد تا حداكثر بار سرمايي و بار ناشي از توان جذب شده از الكتروموتور كمپرسورها را در بحراني‏ترين شرايط اقليمي جبران كند . 

 6 ـ 1 ـ 3 ـ تبخير كننده ـ اين دستگاه بايد به گونه‏اي انتخاب گردد كه اختلاف دماي شاره سرمازاي درون كوئل تبخير كننده با دماي مناسب سالن نگهداري براي حفظ دمه نسبي آن با جدول شماره 5 منطبق باشد . 

 ارقام جدول فوق براي كالاهاي بدون بسته بندي مي‏باشد و در مورد كالاهاي بسته بندي شده كه بسته بندي آنها در برابر از دست دادن رطوبت مقاوم است , اختلاف دماي 14 تا 9 درجه سلسيوس قابل قبول است .  جا و شمار تبخير كننده‏ها در هر سالن بايد به گونه‏اي تعيين گردد كه اولا رانش هوا به دورترين كالاها رسيده و اختلاف دما در نقاط مختلف سالن از حد تعيين شده بيشتر نگردد . در مورد سيستم هواي ساكن و كالاهايي كه براي نگهداري نياز به گردش هوا ندارند , مسئله رانش هوا منتفي است .

 يادآوري 1 ـ فاصله بين پره‏هاي ¹⁹ كوئل تبخير كننده در شرايط دماي صفر حداقل 6 ميلي متر و در دماي زير صفر حداقل 8 ميلي متر تعيين گردد . 

 يادآوري 2 ـ سرعت هوايي كه از روي كوئل تبخير كننده عبور داده مي‏شود بايد حداقل 2/5 متر در ثانيه و حداكثر 5 متر در ثانيه باشد در تونل‏هاي انجماد سرعت هواي عبوري مي‏تواند حداكثر 10 متر در ثانيه باشد . 

 يادآوري 3 ـ در مورد كالاهايي كه آب آن‏ها حتي المقدور بايد حفظ گردد و مدت نگهداري آن‏ها نيز طولاني مي‏باشد سرعت هواي عبوري حداكثر بايد 1/5 متر در ثانيه باشد و در سالن‏هاي بالاي صفر مخصوص نگهداري ميوه حجم جابجايي هوا به گونه‏اي باشد كه حداقل 30 برابر حجم سالن نگهداري هواي سرد در هر ساعت در اطراف ستون‏هاي جعبه ميوه گردش داده شود . 

 يادآوري 4 ـ سفارش مي‏شود بادزن‏هايي با موتورهاي دو سرعته در تبخير كننده‏ها براي تغيير سرعت گردش هواي سرد در نظر گرفته شود . 

 يادآوري 5 ـ در زير تبخير كننده‏ها سيني مخصوص جمع آوري آب بايد نصب گردد و آب طشتك با لوله‏اي كه شيب كافي داشته باشد به بيرون از سالن هدايت گردد .  در سالن‏هاي با دماي زير صفر سيني و لوله تخليه بايد داراي المان حرارتي باشد و ضمنأ ادامه لوله‏هاي تخليه در بيرون از سالن داراي سيفون بوده و شيب مناسب داشته باشد . 

 يادآوري 6 ـ در مواردي كه برفك زدايي با فرمان خودكار عمل مي‏كند بايد وسايل خودكار مذكور با فرمان دستي نيز قابل كنترل باشد . 

 6 ـ 1 ـ 4 ـ مخزن شماره سرمازا ـ مخزن شاره سرمازا بايد براي فشاري كه به آن وارد مي‏آيد مناسب باشد و با فشار معادل 1/5 برابر فشار كار آزمايش شده باشد و براي آساني در نگهداري و تعميرات سردخانه مجموع گنجايش مخازن حداقل بايد 120 درصد حجم كل شاره سرمازا در سيستم باشد . 

 يادآوري ـ نصب وسيله مناسب نمايش سطح شاره سرمازا در مخزن‏هاي با گنجايش بيش از 300 ليتر ضروري است . 

 6 ـ 1 ـ 5 ـ مخزن جداكننده ـ اين مخزن بايد براي تحمل 1/5 برابر بيشترين فشاري كه به آن وارد مي‏آيد مناسب باشد ( حداقل 22 اتمسفر .) 

 6 ـ 1 ـ 6 ـ بمب‏ها ـ دبي پمپ ( در مورد سرمازاي آمونياك ) بايد 4 ـ 3 برابر دبي شاره سرمازاي مورد نياز باشد . 

 6 ـ 1 ـ 7 ـ شيرها ـ شيرها بايد جايي نصب شوند كه به آساني در دسترس باشند و در مورد سيستم سرمازاي آمونياكي , شيرهاي مربوط به تبخير كننده حتي المقدور بيرون از سالن نگهداري نصب گردد . 

 6 ـ 1 ـ 8 ـ كنترل‏ها ـ به بند 7 ـ 2 ايمني تجهيزات مراجعه شود . 

 6 ـ 1 ـ 9 ـ لوله‏ها ـ در طرح , محاسبه و اجراي شبكه لوله كشي شاره سرمازا نكات زير بايد مورد توجه قرار گيرد :

 6 ـ 1 ـ 9 ـ 1 ـ جنس لوله‏ها بايد به گونه‏اي باشد كه شاره سرمازا باعث خوردگي آن نگردد . 

 6 ـ 1 ـ 9 ـ 2 ـ به منظور كاهش طول لوله كشي و مقدار شاره سرمازا و افت فشار , لوله كشي حتي المقدور بايد كوتاه و مستقيم باشد . 

 6 ـ 1 ـ 9 ـ 3 ـ لوله‏ها بايد از آسيب‏هاي مكانيكي و صدمات ناشي از شرايط جوي ( خوردگي , زنگ زدگي ) محافظت شوند . 

 6 ـ 1 ـ 9 ـ 4 ـ لوله‏ها نبايد مانع عبور و مرور باشند و نصب آن‏ها به گونه‏اي باشد كه مانع بازديد و تعمير كمپرسورها و ساير تجهيزات نگردد . 

 6 ـ 1 ـ 9 ـ 5 ـ براي نگهداري لوله‏ها بايد در فاصله‏هاي مناسب از بست و آويز يا تكيه گاه استفاده نمود . 

 6 ـ 1 ـ 9 ـ 6 ـ در مواردي كه احتمال تشكيل شبنم روي لوله‏ها وجود دارد بايد آن را با عايق رطوبتي نيز پوشاند . 

 6 ـ 1 ـ 10 ـ شاره‏هاي سرمازا ²⁰شاره‏هاي سرمازايي كه امروزه براي جذب گرما و توليد سرما در سردخانه‏ها به كار مي‏روند عبارتند از :

 6 ـ 1 ـ 10 ـ 1 ـ آمونياك

 6 ـ 1 ـ 10 ـ 2 ـ انواع مجاز فرئون

 6 ـ 1 ـ 10 ـ 3 ـ شاره‏هاي جديد

 6 ـ 2 ـ تجهيزات برقي

 6 ـ 2 ـ 1 ـ در صورتي كه سردخانه به شبكه عمومي برق متصل نباشد و خود داراي نيروگاه مستقل باشد بهتر است سيستم موتوري نيروگاه به گونه‏اي انتخاب شود كه با دور كم كار كند . 

 6 ـ 2 ـ 2 ـ كابل كشي قدرت و كنترل بايد جدا از هم كشيده شوند . 

 6 ـ 2 ـ 3 ـ در سالن‏هاي نگهداري چراغ‏هاي روشنايي و كليدهاي قطع و وصل آن بايد از نوع ضد رطوبت بوده و براي شرايط كار سالن‏هاي مزبور مناسب باشد , سفارش مي‏گردد يك چراغ جهت نشان دادن يا خاموش بودن چراغ‏هاي داخل سالن بيرون از آن بالاي در نصب شود , همين طور چراغي به منظور تأمين حداقل ديد به لحاظ خروج اضطراري در محل در به طور دائم در سالن نگهداري روشن باشد . 

 6 ـ 2 ـ 4 ـ در سالن نگهداري پريز , فيوز و جعبه تقسيم حتي الامكان نبايد نصب گردد , در صورت ضرورت از جعبه تقسيم , پريز و فيوز ضد رطوبت بهره جويي شود . 

 6 ـ 2 ـ 5 ـ براي هر يك از دستگاه‏هاي مصرف كننده برق در داخل سالن‏هاي نگهداري بايد رشته كابل مستقل و بدون نوار چسب و حتي الامكان به طور يكسره از تابلوي مخصوص واقع در خارج و در كنار در آن كشيده شود و روي تابلوي مزبور كليد قطع و وصل و فيوزهاي مستقل براي هر يك از مصرف كننده‏ها نصب گردد . 

 6 ـ 2 ـ 6 ـ كليد تابلوهاي سردخانه , وسايل برقي و بدنه فلزي ساختمان سردخانه بايد به گونه‏اي مناسب اتصال زمين داشته باشد .  به اين منظور ضروري است شبكه اتصال زمين مناسب در نظر گرفته شود . 

 6 ـ 2 ـ 7 ـ موتور بادزن‏ها و ساير لوازم برقي كه داخل سالن نگهداري نصب مي‏گردد بايد از نوع ضد رطوبت يا حداقل 21IP54 و مناسب با شرايط سالن باشند . 

 6 ـ 2 ـ 8 ـ حفاظت‏هاي لازم جهت جلوگيري از آسيب‏هاي فيزيكي كابل‏ها به عمل آيد .

 6 ـ 3 ـ تجهيزات ترابري ـ تجهيزات ترابري كه در داخل سردخانه مورد بهره برداري قرار مي‏گيرد به طور كلي عبارتند از :

 ـ ليفت تراك

 ـ نقاله

 ـ پالت تراك²²

 6 ـ 4 ـ ساير تجهيزات

 6 ـ 4 ـ 1 ـ تجهيزات نم زن ـ اين تجهيزات در سالن‏هاي نگهداري با دماي بالاي صفري كه كالاي مورد نگهداري نياز به رطوبت دارد نصب مي‏گردد و ضروري است كه به طور خودكار عمل كند ولي داراي كنترل دستي نيز باشد . 

 6 ـ 4 ـ 2 ـ تجهيزات تعيين دما ـ اين تجهيزات شامل : ثبات دما ( نصب شده در تابلوي كنترل اصلي ,) دماسنج سوندي ( از نوع تيغه‏اي و سوزني ,) دماسنج رقمي و عقربه‏اي مي‏باشد كه بايد در سالن‏هاي نگهداري در كنار در ورودي سالن‏ها نصب گردد . 

 6 ـ 4 ـ 3 ـ تجهيزات تعيين دمه ـ اين تجهيزات شامل : ثبات دمه نسبي ( نصب شده در كنترل اصلي ,) دمه سنج رقمي و عقربه‏اي كه بايد در سالن‏هاي نگهداري در كنار در ورودي سالن‏ها نصب گردد . 

 6 ـ 4 ـ 4 ـ سختي گير

 6 ـ 4 ـ 5 ـ دستگاه متعادل كننده فشار هوا ـ اين دستگاه در داخل سالن‏هاي نگهداري روي ديوار نصب مي‏گردد و عمل آن جلوگيري از ايجاد خلأ نسبي مي‏باشد . 6 ـ 4 ـ 6 ـ هواكش

 6 ـ 5 ـ تجهيزات و مواد يدكي

 6 ـ 5 ـ 1 ـ كمپرسور يدك

 ـ كمپرسور يدكي در سيستم مركزي به صورت نصب شده ضروري است .  در صورتي كه كمپرسورهاي اصلي در مدار 5 واحد و يا كمتر باشد يك واحد كمپرسور معادل بزرگترين گنجايش آن‏ها بايد نصب باشد در صورتي كه تعداد كمپرسورهاي سيستم از پنج واحد بيشتر و از ده واحد كمتر باشد بهتر است دو واحد با بيشترين گنجايش دو كمپرسور متفاوت سيستم نصب باشد و به مدار يا مدارهاي توزيع سرما با كليه شيرهاي قطع و وصل متصل شده باشد . 

 ـ كمپرسور يدكي در سيستم تك واحدي بر حسب تعداد واحدهاي اصلي مشابه نصب شده مطابق با جدول شماره 6 در انبار تجهيزات يدكي موجود باشد و در اين سيستم كمپرسورهاي يدكي به صورت نصب شده ضروري نيست . 

 6 ـ 5 ـ 2 ـ الكتروموتور يدك ـ وجود الكتروموتور يدك به شمار كافي در انبار تجهيزات يدكي ضروري است . 

 6 ـ 5 ـ 3 ـ وجود پروانه بادزن به شمار كافي در انبار تجهيزات ضروري است . 

 6 ـ 5 ـ 4 ـ پمپ آب يدك ـ حداقل يك پمپ آب يدكي با گنجايشي برابر بيشترين گنجايش پمپ‏هاي نصب شده به وسيله شيرها به مدار متصل باشد . 

 6 ـ 5 ـ 5 ـ پمپ سرمازاي يدك ـ حداقل يك پمپ سرمازاي يدكي با گنجايشي برابر با بيشترين گنجايش پمپ‏هاي نصب شده به وسيله شيرهاي مربوط به مدار متصل باشد . 

 6 ـ 5 ـ 6 ـ نيروگاه يدك

 6 ـ 5 ـ 6 ـ 1 ـ نيروگاه يدك در سردخانه‏اي كه به شبكه عمومي برق متصل نباشد به شرح زير است :

 ـ دو دستگاه نيروگاه برق هر يك صد درصد بار دائم همزمان مورد نياز . 

 ـ سه دستگاه نيروگاه برق هر يك پنجاه درصد بار دائم همزمان مورد نياز . 

 ـ چهار دستگاه نيروگاه برق هر يك چهل درصد بار دائم همزمان مورد نياز . 

 6 ـ 5 ـ 6 ـ 2 ـ نيروگاه يدك در سردخانه‏اي كه نيروي برق مورد نياز خود را از شبكه عمومي تأمين نمايد بايد نيروگاه برق يدكي با قدرت صد در صد بار دائم همزمان آماده كار داشته باشد . 

 يادآوري : قدرت نيروگاه دربار دائم با توجه به شرايط اقليمي منطقه ( فشار ـ دما ) مي‏باشد . 

  7 ـ ايمني

 7 ـ 1 ـ ايمني ساختمان

 7 ـ 1 ـ 1 ـ توصيه مي‏شود با توجه به محل و بناي سردخانه سيستم برق گير حفاظتي ( اتصال به زمين ) پيش بيني گردد . 

 7 ـ 1 ـ 2 ـ اطاق شارژ باطري از سالن‏هاي نگهداري جدا بوده و داراي تهويه مناسب باشد . 

 7 ـ 1 ـ 3 ـ در صورتي كه براي دفع فاضلاب از چاه معمولي و يا آبكش بهره جويي مي‏شود دقت لازم در مورد جلوگيري از آلودگي چاه‏هاي آب مجاور انجام گيرد . 

 7 ـ 2 ـ ايمني تجهيزات

 7 ـ 2 ـ 1 ـ كليه تجهيزات نصب شده در فضاي باز بايد نسبت به شرايط اقليمي منطقه مقاومت كافي داشته باشد . 

 7 ـ 2 ـ 2 ـ براي جلوگيري از قطع جريان روغن به قسمت‏هاي متحرك كمپرسور نصب تجهيزات خودكار كنترل فشار روغن ضروري است . 

 7 ـ 2 ـ 3 ـ نصب تجهيزات قطع كننده فشار بالا به سر سيلندر كمپرسور در جايي كه سازنده تعيين كرده است ضروري مي‏باشد و بايد قبل از شير خروجي كمپرسور قرار گيرد . 

 7 ـ 2 ـ 4 ـ در مسير جريان آب به كمپرسور بايد تجهيزات سنجش خودكار جريان آب ²³ نصب شود تا در صورتي كه جريان آب قطع گردد كمپرسور به طوري خودكار متوقف شود . 

 7 ـ 2 ـ 5 ـ در مواردي كه براي آب كردن يخ و برفك تجهيزات تبخير كننده‏ها از نيروي برق استفاده مي‏شود ضروري است پايان برفك زدايي به وسيله ترموستات كه در جاي مناسبي روي كوئل نصب شده است با يك كليد حساس به فشار انجام شود . 

 7 ـ 2 ـ 6 ـ مخزن‏هاي جدا كننده علاوه بر نصب وسيله مناسب نمايش سطح سرمازا بايد به تنظيم كننده سطح نرمال شاره سرمازا و تنظيم كننده سطح حداقل و حداكثر شاره سرمازا مجهز باشد . 

 7 ـ 2 ـ 7 ـ در سيستم‏هايي كه از پمپ براي فرستادن شاره سرمازا بهره جويي مي‏شود پيش بيني كنترل‏هاي حفاظت پمپ ضروري است . 

 7 ـ 2 ـ 8 ـ بهره جويي از شير اطمينان دوبل ²⁴ در مخزن‏هاي سرمازايي مايع , مخزن‏هاي جدا كننده و در سيستم‏هاي فاقد مخزن سرمازاي مايع آمونياك در روي كندانسور ضروري است .  شير اطمينان بايد مجهز به لوله تخليه در فضاي باز و در ارتفاع بالا تراز سقف ساختمان باشد .

 7 ـ 2 ـ 9 ـ نصب شيرهاي قطع و وصل در جاي ورود و خروج لوله‏ها به تجهيزات توليد و توزيع سرما مانند كمپرسور و كندانسور ضروري است و نيز در لوله كشي‏هاي طولاني نصب شيرهاي قطع و وصل در فاصله‏هاي معين سفارش مي‏گردد تا در صورت نشست و لزوم تعمير بتوان قسمت مورد نياز را از سيستم جدا نمود . 

 7 ـ 2 ـ 10 ـ قبل از شيرهاي كنترل بايد يك عدد صافي كه دسترسي به آن بدون پياده كردن شير كنترل امكان‏پذير باشد نصب گردد . 

 7 ـ 2 ـ 11 ـ لوله برگشت ( مكش ) كمپرسور بايد عايق كاري گردد .  لوله‏هاي رفت سرمازا از كمپرسور نبايد عايقكاري شوند مگر اين كه مسير لوله كشي به گونه‏اي باشد كه احتمال سوختن افراد را در پي داشته باشد .  همچنين سفارش مي‏گردد در مواردي كه از گاز داغ براي برفك زدايي بهره جويي مي‏گردد لوله كشي مربوطه عايقكاري گردد . 

 7 ـ 2 ـ 12 ـ از به وجود آمدن پل‏هاي حرارتي بين لوله و محيط بيرون بايد جلوگيري نمود .  بست‏ها و آويزها نبايد با لوله برگشت تماس نبايد با لوله برگشت تماس مستقيم داشته باشند بلكه بايد تماس آن‏ها را با لوله توسط عايق صورت گيرد . 

 7 ـ 2 ـ 13 ـ در موقع نصب لوله‏ها , درون آن‏ها بايد از مواد خارجي تميز شده باشد . 

 7 ـ 2 ـ 14 ـ پيش بيني لازم براي جلوگيري از انتقال ارتعاشات تجهيزات به شبكه لوله كشي به عمل آيد . 

 7 ـ 2 ـ 15 ـ كليه لوله‏ها با توجه به حالت سرمازاي داخل آن ( بخار , مايع , گاز داغ ) متناسبأ , رنگ‏آميزي يا با نوارهاي رنگي مشخص گردند . 

 7 ـ 2 ـ 16 ـ در موتور خانه ( محل مخزن‏ها و محل‏هاي مورد نياز ديگر براي تخليه سرمازاهاي قابل اشتعال ,) بايد از تجهيزات تهويه كه در حين كار توليد جرقه نكند ( موتور بسته ) بهره جويي گردد . 

 7 ـ 2 ـ 17 ـ نصب سيستم تشخيص نشت شاره سرمازا و اعلام آن در هر يك از سالن‏هاي نگهداري ضروري است . 

 7 ـ 2 ـ 18 ـ كليه قسمت‏هاي متحرك ( چرخ طيار , پروانه‏ها و تسمه‏ها ) همچنين پله‏ها و پاگرد طبقات بايد داراي حفاظ باشد . 

 7 ـ 3 ـ ايمني در پيشگيري از آتش سوزي

 7 ـ 3 ـ 1 ـ لازم است در هر سردخانه بسته به موقعيت , وسعت و نوع سرمازاي مصرفي با نظر كارشناسان سازمان آتش نشاني پايگاه آتش نشاني تأسيس , تجهيزات مناسب نصب و مواد خاموش كن ( پودر خشك , يا دي اكسيد كربن يا مواد كف ساز ) به ميزان مناسب تهيه و در محل‏هاي مناسب در دسترس باشد . 

 7 ـ 3 ـ 2 ـ در هر سردخانه براي مبارزه با آتش غير از تجهيزات پيشگيري بالا لوله كشي آب نيز بايد تعبيه گردد . 

 7 ـ 3 ـ 3 ـ لوله كشي آب آتش نشاني بايد مجهز به تعداد مناسب قرقره شيلنگ در راهروي ارتباطي ( در جاهاي بالاي صفر درجه ) باشد به گونه‏اي كه بتوان از دو نقطه با آتش مبارزه نمود . 

 7 ـ 4 ـ ايمني كاركنان

 7 ـ 4 ـ 1 ـ در هر سردخانه حداقل دو دستگاه سيلندر هواي فشرده با ماسك براي تنفس افراد با گنجايش حداقل هر يك 3 ربع ساعت كار بايد موجود باشد و نيز ماسك , حفاظ چشم , لباس و دستكش مخصوص ( ضد آب ) به تعداد مناسب ضروري است . 

 7 - 4 - 2 - در هر سردخانه وجود لباسهاي حفاظتي شامل لباس گرم , دستكش و كلاه پشمي , كفش و كلاه ايمني به تعداد كاركنان سالنهاي نگهداري ضروري است . 

 7 ـ 4 ـ 3 ـ لازم است پلاك‏ها و گوشي‏هاي مناسب براي حفاظت سيستم شنوايي افرادي كه در معرض صداي بيش از حد مجاز ²⁵ هستند به تعداد مناسب تهيه گردد . 

 7 ـ 4 ـ 4 ـ در داخل كليه سالن‏هاي نگهداري آژيرهاي اعلام خطر كه در فضاي تاريك به خوبي ديده شود و آماده كار باشد نصب گردد تا هرگاه به عللي شخص داخل سالن نياز به كمك داشته باشد بتواند آژير خطر را به صدا در آورد , در ضمن چراغ قرمزي نيز بالاي در سالن‏ها و روي تابلو در محلي كه معمولا تحت مراقبت خدمه سردخانه است روشن شود و شماره اطاقي كه آژير آن به صدا در آمده است مشخص گردد سيستم اعلام خطر بايد با برق و باطري كار كند . 

 7 ـ 4 ـ 5 ـ روشنايي اضطراري براي نشان دادن راه‏هاي خروجي ضروري است و اين سيستم بايد به صورت خودكار بعد از قطع جريان برق با باطري روشن گردد . 

 7 ـ 4 ـ 6 ـ در سردخانه‏هايي كه از انواع گازها مثل دود گوگرد براي جلوگيري از رشد قارچ در انگور بهره جويي مي‏شود پتوي گرم و محل استراحت با شرايط جوي مناسب بايد پيش بيني گردد و همچنين شيرهاي مخصوص شستشوي دهان , گوش و بيني و موادي مانند اسيد بوريك و ساير وسايل بهداشتي و كمك‏هاي اوليه در نظر گرفته شود . 

 7 ـ 4 ـ 7 ـ كاركنان حتي المقدور به تنهايي از كار كردن در هر سالن نگهداري خود داري نمايند و قبل از قفل كردن در هر سالن بايد اطمينان حاصل كنند كه شخصي در سالن باقي نمانده است . 

 7 ـ 4 ـ 8 ـ كاركنان در سردخانه‏هايي با مواد خوراكي سر و كار دارند بايد داراي كارت معتبر گواهي سلامت ( كارت معاينه بهداشتي ) از سازمان‏هاي صلاحيت دار باشند .  و اين كارت به طور دوره‏اي تجديد شود . 

 7 ـ 5 ـ ايمني كالا

 7 ـ 5 ـ 1 ـ سفارش مي‏شود يك حوضچه مورب بلافاصله پس از در ورودي اصلي سردخانه توليدي ساخته شود و اين حوضچه بايد با يك ماده گندزدا پر شود تا چرخ‏هاي وسائط نقليه هنگام عبور از آن گندزدايي گردد . 

 7 ـ 5 ـ 2 ـ در سردخانه‏هاي توزيعي و مبادي ورودي حداقل هر شش ماه يك بار و در ساير انواع سردخانه‏ها پس از هر بار تخليه كامل , هر سالن شستشو و گندزدايي گردد . 

 7 ـ 5 ـ 3 ـ چيدن كالا در سردخانه با توجه به آئين كار شماره 3399 ايران ( روش چيدن كالا در سردخانه مواد خوراكي ) انجام گيرد . 

 7 ـ 5 ـ 4 ـ هر سردخانه بايد داراي مسئول كنترل كيفيت بوده و تحصيلات و تخصص اين فرد بسته به نوع سردخانه مي‏باشد صلاحيت اين فرد يا افراد براي احراز اين سمت طبق قانون بايد مورد تأييد مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران باشد . 

 7 ـ 5 ـ 5 ـ آب مصرفي سردخانه‏ها براي آشاميدن بايد با استاندارد شماره 1053 ايران ( ويژگي‏هاي آب آشاميدني ) مطابقت داشته باشد . 

 7 ـ 5 ـ 6 ـ فاضلاب يا پس آب سردخانه‏ها بايد در شرايط محفوظ و بهداشتي دفع گردد . 

 7 ـ 5 ـ 7 ـ از ورود جريان فاضلاب سردخانه‏ها بدون انجام عمل تصفيه به رودخانه‏ها خودداري شود . 

 7 ـ 5 ـ 8 ـ براي جلوگيري از حشرات در محوطه سردخانه و اطراف بايد طبق سفارش مراجع داراي صلاحيت عمل شود . 

1- در بعضي از سردخانه‏ها علاوه بر نگهداري كالا بعضي از فرآيندها و عمليات مربوط به مواد خوراكي مانند انجماد, جور كردن , قطعه كردن , فيله كردن و نظاير آن نيز مي‏تواند انجام گيرد .  فضاهايي كه در بعضي از سردخانه‏ها علاوه بر موارد فوق مي‏باشد جزو حجم مفيد به حساب نمي‏آيد

2- lift truck

3- Crystalization

4- براي اطلاع بيشتر در مورد فرآيند انجماد و جنبه‏هاي مختلف آن مي‏توان به استانداردها و آيين كارهاي مربوطه مراجعه كرد

5- Blockage

6- Maigre واژه‏اي فرانسوي بوده و به معناي (( ضعيف )) مي‏باشد

7- Generator

8- Refrigerant

9- Compressor

10- Condensor

11- Evaporator

12- Reciever

13- Separator

14- Controls

15- ديواره عايق پيش ساخته كه به آن پانل ساندويچي Prefabricated sandwich panel نيز گفته مي‏شود . عبارت است از : دو لايه خارجي كه معمولا فلزي بوده و داخل آن با دو لايه عايق حرارتي ( معمولا پلي ارتان ) پر شده است

16-Rabits

17- به آيين كار شماره 2730 ايران (( محاسبه بار سرمايي سردخانه مواد خوراكي )) مراجعه شود

18- كمپرسورهاي تازه از نوع مارپيچي (screw) مي‏باشد به گونه‏اي كه با اشغال فضاي كم توليد سرماي بيشتري مي‏نمايد

19- Fins

20- شاره‏هاي سرمازا بايد از انواعي باشند كه به لايه اوزون آتمسفر و محيط زيست آسيبي وارد نياورند

21- 54 Isolation Protection ـ درجه حفاظت سيم پيچي الكتروموتورها را مشخص مي‏كند

22- Pallet truck عبارت است از وسايل ترابري كه در دو نوع با نيروي محركه برقي و غير برقي است

23- Flow switch

24- Dual relief valve

25- 85 دسي بل آ (db_(A)) براي يك نوبت هشت ساعته